Montaż kotła: Przewodnik po etapach i zasadach bezpieczeństwa
Montaż kotła w budynku mieszkalnym, to ważny etap w trakcie budowy czy modernizacji. Jeśli już podjęliśmy decyzję, że będziemy ogrzewać dom kotłem kolejnym krokiem jest wybór odpowiedniej firmy instalacyjnej, która dysponuje wiedzą, znajomością produktu oraz brygadą instalatorów, którzy posiadają odpowiednie szkolenia co do sposobu podłączenia kotła wg wytycznych producenta. W technice grzewczej obowiązują oczywiście zasady ogólne, jednak każdy model kotła ma ściśle określone wytyczne montażowe o których musi wiedzieć monter, aby zapewnić prawidłowe działanie i zachować warunki gwarancji.
Przygotowanie do montażu
Przed przystąpieniem do montażu kotła należy wykonać kilka przygotowań. Nasza firma zawsze podpowiada klientowi jakie kroki należy podjąć.
Pierwszym i najważniejszym etapem jest wezwanie mistrza kominiarskiego, który dokona inspekcji naszego komina sprawdzi jego stan i określi warunki montażowe. Dobrze będzie, aby przed wezwaniem kominiarza wybrać rodzaj kotła. Kominiarz powinien wiedzieć dla jakiego źródła ciepła ma przygotować wytyczne. Aby spełnić wszelkie wymagania do dotacji np. Czyste Powietrze czy program PONE, lub granty OZE należy wykonać to, co zaleci nam kominiarz na sporządzonej opinii.
Ważna jest wysokość pomieszczenia, średnica naszego kanału dymowego oraz instalacja nawiewna i wywiewna pomieszczenia. Kolejnym ważnym krokiem jest dokonanie pomiarów przez fachowca montującego nowy kocioł. Należy sprawdzić czy istniejąca instalacja rurowa C.O. była na podobnej wysokości i przyłącza pasowały do podłączenia. Oczywiście przy każdym montażu niezbędne będą przeróbki, ale dobry pomiar i dobór kotła pozwoli na zminimalizowanie ilości prac i materiałów.
Prowadząc moją firmę zawsze osobiście odwiedzam każdą inwestycję i wspólnie z inwestorami dokonujemy tych czynności, aby nie narazić nikogo na nadmierne koszty. Ważnym i często pomijanym jest podstawowy pomiar miejsca na wniesienie kotła wąskie często futryny ostre łuki mogą uniemożliwić transport i wniesienie naszego wymarzonego kotła, który z pozoru wydaje się idealny.
Montaż pierwsze kroki
Kiedy już dokonaliśmy wszystkiego co opisałem powyżej należy odpowiednio umiejscowić nasz nowy
kocioł tak, aby uniknąć trudności z dostępem serwisowym. W tym wypadku priorytetem jest
umieszczenie urządzenia tak, aby jak najprościej połączyć przyłącz kominowy kotła z otworem
spalinowym komina.
Przy każdym montażu zwracam uwagę swoim instalatorom żeby możliwie jak tylko
się unikać kolan. Pamiętajmy, że każde kolano 90 stopni skraca nam komin o 1m tzn., że komin o
wysokości 10m do którego podłączymy źródło ciepła na 2 kolanach uzyska sprawność komina 8m z
bezpośrednio podłączonym kotłem. Jak wcześniej już wspomniałem dostęp serwisowy jest bardzo ważny.
Żeby serwisant szybko i sprawnie przeprowadził przegląd musi mieć dobry dostęp do płomieniówek
kotła, wentylatora wyciągowego i wszystkich wyczystek. Częsty błąd na który trafiam to umiejscowienie
podajnika kotła blisko ściany. Taki montaż całkowicie uniemożliwia demontaż ślimaka. Jak nie trudno się
domyślić, aby po kilku latach dokonać wymiany ślimaka musimy dokonać demontażu kotła lub wybić w
ścianie dziurę aby wysunąć elementy do wymiany. Częstym błędem jest także wybór zbyt wysokiego
kotła do wysokości pomieszczenia aby umożliwić czyszczenie.
Podłączenie do systemu zasilania
Przechodzimy do kolejnego etapu jest nim przygotowania zasilania do naszego kotła. Nasz kocioł
powinien być podłączony do sprawnej instalacji elektrycznej, która posiada działające zabezpieczenia i
uziemienie. Przeszło 50 % usterek sterowników wynika z nieprawidłowo wykonanej instalacja
elektrycznej. Trafiłem kiedyś na rekordzistę, który w ciągu 3 tygodni spalił 3 sterowniki kotła. Jak się
okazało powodem usterek był agregat hydroforowy, który podczas uruchomienia powodował duże spadki
napięć i przygasanie światła w pomieszczeniu. Przewody elektryczne miały zbyt mały przekrój i były
luźne. Dobrze będzie, aby przed przystąpieniem do montażu dokonać sprawdzenia i ewentualnych modernizacji w elektryce jeśli zachodzi obawa, że nasze instalacja może wymagać inspekcji i poprawek. Możemy takie zlecenie przekazać firmie.
Często firmy instalacyjne w tym nasza posiada w zespole elektryka, który przygotuje sprawne gniazdko
dla podłączenia kotła. Dobrze jest, aby takie kwestie poruszyć na etapie oględzin o którym była mowa już
wcześniej. Istotnym jest także przygotowanie pomieszczenia pod kątem czystości. Musimy zmienić nasze
myślenie, że nasza kotłownia nie będzie i nie może być już zapylona, brudna i czarna po kotle węglowym.
Nasze nowe źródło ciepła posiada sporo elementów mechanicznych pracujących łożysk itp. co w
warunkach znacznego zapylenia znacznie skróci żywotność urządzenia, a jego kondycja może już być
słaba nawet po kilku latach. Tam gdzie trafiam na przegląd gwarancyjny, a kotłownia jest mocno
zanieczyszczona pewne elementy takie jak wentylator czy czujnik światłą są do wymiany przed 5 rokiem
eksploatacji.
Podłączenie instalacji wodnej
Podłączenie do instalacji wodnej to kolejny ważny etap montażu. Aby przejść prawidłowo przez ten krok
instalator musi dopasować odpowiednie przekroje rur zasilania i powrotu tak, żeby nasz kocioł mógł
przenieść z płaszcza do instalacji całą wytworzoną energię cieplną. Same średnice to nie wszystko
istotnym jest także sprawdzenie z jakich materiałów wykonana jest instalacja obecna, aby połączyć ją z
naszym odcinkiem modernizowanym do podłączenia. Niestety mało firm zwraca na to uwagę. Spotykam
instalację, które nie potrafią od montażu wytrzymać kilku lat a na połączeniach pojawiają się przecieki.
Takim klasycznym błędem jest połączenie miedzi z ocynkiem gdzie dochodzi do silnych reakcji tych
materiałów. W instalacjach starszych kiedy klient wybiera naszą usługę zawsze proponujemy usługę
płukania instalacji co powoduje usunięcie zalegającego kamienia kotłowego i szlamu, który powoduje
spadki wydajności całego układu. Posiadamy do tego celu specjalną maszynę i środki chemiczne które
świetnie płuczą i nie reagują z elementami delikatnymi.
Technika grzewcza jest idealną dziedziną w której działa powiedzenie „diabeł tkwi w szczegółach”
Montaż systemu spalinowego
Nasz kocioł musi być odpowiednio podłączony do systemu odprowadzania spalin o czym już troszkę
napisałem kilka punktów wyżej pozwolę sobie rozwinąć ten temat.
Wymienię kilka ważnych wytycznych kominowych na wstępie, aby uniknąć kolejnych nieprzyjemnych
niespodzianek.
Dobrym lekarstwem i skutecznym rozwiązaniem jest zastosowanie kotła, który posiada wentylator
wyciągowy. W takiej sytuacji kominiarze często zezwalają na wkład kominowy o zmniejszonej średnicy
wewnętrznej z uwagi na wymuszony wylot spalin. Wentylator ten w sposób ciągły otrzymuje komunikaty
ze sterownika z jaką prędkością obrotową ma pracować, aby zapewnić stabilną pracę kotła. Takie
rozwiązanie nie zwalnia eksperta montującego kocioł o spełnienia warunków dotyczących wentylacji i
pozostałych norm podłączenia.
Jako serwisant i instalator szczególnie zachęcam do wyboru kotłów z wentylatorem wyciągowym gdzie
proces spalania pelletu zachodzi bardziej precyzyjnie i ekonomicznie, a ciąg kominowy nie ma wielkiego
wpływu na pracę palnika kotła.
W przypadku eko groszku nie trzeba instalować wkładów kominowych, a kryterium podłączenia do
komina to często min 14x14cm przekroju i 6 m wysokości. Bezwzględnie informacją tą należy sprawdzić
w zaleceniach montażu danego producenta.
- Należy wykonać instalację nawiewną tzw „Z-tkę” otwór w ścianie o przekroju 160mm i 40 cm nad
posadzką co dostarczy dostateczną ilość powietrza jakie potrzebuje kocioł do prawidłowego spalania. - Instalację wentylacyjną, kratkę w drożnym wolnym kanale jeśli taki posiadamy, lub wykonać
wentylację zewnętrznie z elementów izolowanych nierdzewnych tak jak zaleci nam kominiarz. - Nasze pomieszczenie powinno mieć minimum 1,9m wysokości i odpowiednią kubaturę aby proces
spalania zachodził prawidłowo. - Ważny jest także przekrój naszego kanału dymowego. Dla kotłów na Pellet czy Eko Groszek
powinniśmy zachować minimum 14x14cm lub 150mm okrąg. - Dla kotłów na Pellet konieczny jest montaż wkładu kominowego i instalator powinien o tym pamiętać.
Obecne kotły na Pellet spalają bardzo efektywnie, a temperatura spalin często nie przekracza nawet 100
stopni C. W takiej sytuacji dochodzi do wykraplania się pary wodnej i jeśli nie zainstalujemy wkładu
nasze cegły szybko naciągną wody, a na naszych ścianach wewnątrz budynku pojawią się plamy.
Zjawisko to jest szczególnie zauważalne w górnych partiach komina gdzie temperatura spalin wynosi
około 30 stopni.
Zabezpieczenia
Niezależnie od tego jaki kocioł instalujemy musimy spełnić warunki bezpieczeństwa układu.
Układ grzewczy możemy podłączyć na 2 sposoby – układ zamknięty, lub układ otwarty.
Układ otwarty – to klasyczne podłączenie stosowane od lat 60tych gdzie zabezpieczeniem jest naczynie
wzbiorcze znajdujące się w górnym punkcie naszej instalacji. Prawidłowo wykonany układ otwarty
posiada rurę 25mm 1 cal poprowadzoną bezpośrednio do naczynia wzbiorczego. Niedopouszczalne jest
podłączanie naczynia z pionu instalacji, a jeszcze gorzej jeśli takie naczynie jest podłączone z grzejnika
gdzie istnieje ryzyko zamknięcia go poprzez zakręcenie zaworu w grzejniku. Na instalacji powinien też
być zainstalowany zawór bezpieczeństwa w wyznaczonym miejscu i o odpowiednim ciśnieniu otwarcia,
które określa producent kotła
Zaletą takiego rozwiązania jest łatwość montażu i brak konieczności kontroli i serwisu.
Wadą tego układu jest ciągły dostęp tlenu do instalacji co zmniejsza żywotność urządzeń w szczególności
grzejników. Jako ciekawostka gwarancja na grzejnik w układzie otwartym to 2 lata, a w układzie
zamkniętym 10 lat.
Układ zamknięty – to nowoczesne rozwiązanie zapewniające hermetyczność układu i brak możliwości
dostawania się powietrza. Aby prawidłowo podłączyć układ zamknięty musimy spełnić 3 warunki.
- Instalacja urządzenia schładzającego np. wężownica schładzająca WZS bądź zawór termiczny
DBV - Zawór bezpieczeństwa o określonym ciśnieniu otwarcia zainstalowany wg schematu podłączenia.
- Naczynie przeponowe dobrane wg pojemności wodnej naszego układu i odpowiednio
skalibrowane do pracy.
Wadą takiego układu jest wyższy koszt instalacji i konieczność nadzoru nad ciśnieniem. Naczynie
przeponowe należy kontrolować i uzupełnia powietrze przynajmniej 1 raz w roku.
Zaletą takiego układu jest brak dostępu tlenu do instalacji co mocno wydłuży żywotność urządzeń.
Również praca pompy obiegowej i cyrkulacja wody zachodzi zdecydowanie lepiej. Podłogówka czy
grzejniki grzeją bardzo wydajnie na małych obrotach pompy obiegowej.
Testowanie i uruchomienie kotła
Po zakończeniu montażu należy przeprowadzić dokładne testy działania kotła. Przede wszystkim należy
sprawdzić:
- Szczelność instalacji wodnej – testy ciśnieniowe pozwalają upewnić się, że wszystkie połączenia
są szczelne. Należy wygrzać układ i przyjrzeć się czy na wszystkich połączeniach mamy 100%
szczelności. Czasem w trakcie wygrzewania układu na rurach może wykroplić się woda jest to
typowe zjawisko kondensacji i nie należy się tym przejmować. Nasz kocioł w trakcie pierwszego
rozruchu także wykrapla wodę i jest to zjawisko prawidłowe. Nie świadczy to o uszkodzeniu
urządzenia. Skraplanie się może potrwać nawet do 3 dni. - Działanie systemu sterowania – weryfikacja poprawności podłączenia powinna zostać
przeprowadzona poprzez test urządzeń w menu pracy ręcznej gdzie w prosty sposób można
dokonać włączenia i wyłączenia elementów układu. Taki test daje nam 100% gwarancji, że
inwestor nie zadzwoni z reklamacją i błędami, które może wskazać sterownik. Instalator
bezwzględnie musi ustawić parametry pracy bojlera, obiegu grzewczego a także dopasować
odpowiednie parametry podawania i przerwy opału dla efektywnego spalania paliwa. Nasz kocioł
grzewczy jest jak instrument zakupiony i podłączone nie będzie spełniał swojej roli jeśli nie
zostanie odpowiednio nastrojony. Parametry pracy muszę współgrać z instalacją i z potrzebami
mieszkańców co do ciepła i wody użytkowej. - Odpowietrzenie układu – Po uruchomieniu całej instalacji i ustawieniu parametrów należy
odpowietrzyć wszelkie odbiorniki ciepła, a w szczególności bojler ciepłej wody na linii której
gromadzi się spora ilość powietrza.
Po zakończeniu testów, kocioł może zostać uruchomiony na pełnej mocy. Teraz ekspert powinien
przeszkolić inwestora z zakresu obsługi i konserwacji kotła oraz uzupełnić wszelkie karty gwarancyjne
przekazując wszystko w ręce inwestora.
Utrzymanie i konserwacja instalacji centralnego ogrzewania
Po zainstalowaniu kotła ważnym jest aby firma, która dokonała montażu prowadziła również serwis tego
urządzenia w trakcie gwarancji jak i po jej wygaśnięciu. Powiedzenie jest wśród hydraulików „najlepszy
kotła znawca to jego wykonawca” i trudno się z tym nie zgodzić. Osoba która dokonała montażu zna
najlepiej układ podłączenia jak również ustawienia parametrów jakie zostały wprowadzone. Dobrze
serwisowany kocioł to gwarancja długoletniej pracy bez usterek w trakcie trwania mrozów, kiedy kocioł
pracuje z dużą wydajnością.
Podsumowanie
Montaż kotła to skomplikowany proces, który wymaga znajomości instalacji grzewczych, wentylacyjnych
i spalinowych. Ważne jest, aby wszystkie czynności były wykonywane zgodnie z zaleceniami producenta
i obowiązującymi normami. Zawsze warto skorzystać z usług profesjonalnych instalatorów, którzy
posiadają odpowiednie kwalifikacje, co pozwoli uniknąć błędów i zapewni bezpieczne oraz efektywne
działanie kotła przez długi czas. Opisane w tym artykule czynności to podstawy fachu instalatora.
Dziękuję serdecznie za poświęcony czas na lekturę i do zobaczenia na wycenie, montażu i serwisie.