Płukanie instalacji centralnego ogrzewania
Często padające pytanie, czy warto wydawać pieniądze za wlewanie i wylewanie wody do instalacji celem jej płukania? Czy te koszta liczone za płukanie od elementu szacunkowo 40 zł od dwóch sekcji podłogówek i 60 zł od grzejnika plus ew. koszta chemii płuczącej lub inhibitora nie jest zwyczajnym wyciąganiem pieniędzy? Mamy nadzieję, że poniższy artykuł pozwoli wyjaśnić te wątpliwości i zadbać o swój system grzewczy.
Jeżeli nie trzeba Ci tłumaczyć celu i całego procesu i po prostu chcesz zamówić płukanie instalacji c.o w woj. śląskim lub opolskim (dojazd do klienta do 50 km od miejscowości Nędza 47-440), to wypełnij poniższy formularz. W innym bądź razie, zapraszamy do czytania. Nie będzie to stracony czas.
Dlaczego warto płukać instalację i jak to wpływa na system grzewczy?
Pytanie może i proste, dlaczego warto płukać i czyścić ogrzewanie podłogowe lub grzejnik, ale z racji swojego ukrycia wewnątrz, nie jest tak oczywiste w odpowiedzi jak: “czy warto płukać lub czyścić garnek?“. Za przykład niech posłuży grzejnik przed i po płukaniu, którego stan został uwieczniony za pomocą kamery termowizyjnej podczas jego zwykłej pracy w układzie c.o
Porównując oba zdjęcia bardziej spostrzegawcze lub zaznajomione osoby z termowizją od razu stwierdzą, że lepiej pracuje grzejnik z większą powierzchnią obszaru czerwonego. Żółty obszar to szlam i osad na dnie grzejnika, to efekt odkładania się różnego rodzaju związków latami, które pogarszają jego pracę (oraz całej instalacji grzewczej)
Co więc rzeczywiście uzyskuje się po płukaniu elementów grzewczych jak i całej instalacji ⁉️
Poprawa efektywności energetycznej instalacji c.o
Usunięcie osadów i zanieczyszczeń umożliwia lepsze przewodzenie ciepła, co zmniejsza zużycie energii pomp obiegowych jak ilości opału, czasu grzania by tylko osiągnąć upragnioną temperaturę w pomieszczeniu (a z czasem i to staje się niemożliwe i wymieniany jest niepotrzebnie cały grzejnik!). Osady, kamień, rdza i inne zawiesiny nie sprzyjają pracy i procesowi ogrzewania w cyrkulacji medium grzewczego, czy to wody lub mieszanki wody z glikolem, gdyż: “łatwiej mieszać w herbacie niż kisielu“.
Ochrona elementów systemu C.O.
Zmniejszenie ryzyka awarii pomp, zaworów i wymienników ciepła przez usunięcie czynników blokujących i niszczących nasuwa się samo, dodatkowo cyrkulująca w układzie grzewczym woda dociera wszędzie przy mniejszym oporze (a więc szybciej przenosi ciepło). Przy braku płukania instalacji zawiesiny w niej obecne latami krążące rurami po instalacji trafiają w różne miejsca, te cięższe potrafią utknąć w elementach większych, gdzie przepływ nie jest tak gwałtowny, np. na dnie bufora lub sprzęgła hydraulicznego. Elementy mniejsze zaś będą stopniowo osadzać się na ścianach rur, zaworach lub łopatach wirnika (mają ku temu sposobność, po sezonie grzewczym). Całość można przyrównać do: “układu tętniczego i miażdżycy“.
Płukanie za buforem ciepła pozwoli uniknąć sytuacji, że zanieczyszczenia gromadzące się z czasem na powrocie, trafią do wymiennika ciepła, co przy urządzeniach typu pompa ciepła będzie postępującym dramatem. W szczególności, gdy zmiana źródła ogrzewania nastąpiła w kolejności przejścia z kotła (emitenta wody kotłowej z dużą zawartością kamienia) węglowego.
Zmiana źródła ogrzewania z kotła na pompę ciepła bez przepłukania instalacji
Wymiennik płytowy pompy ciepła, to w nim następuje wymiana ciepła z czynnika chłodniczego na układ wodny C.O.
Jeśli instalacja nie jest płukana, to wymiennik zamienia się w filtr i gromadzi szlam, gdyż średnica rurek jest znacząco mniejsza. Z czasem wydajność pompy spada, z roku na rok a poziom szlamu w wymienniku rośnie i jego powierzchnia robocza zmniejsza się.
Niedogrzewanie, rosnące zużycie energii elektrycznej i uraz do urządzenia jakim jest pompa ciepła będą tego następstwem. Jeżeli trudno to sobie wyobrazić to poniższa animacja powinna pomóc w zrozumieniu zagrożenia.
Dłuższa żywotność instalacji C.O przy regularnym płukaniu
Regularne czyszczenie instalacji c.o zapobiega korozji i odkładaniu się kamienia, co znacznie wydłuża czas eksploatacji.
Wyizolowanie i usunięcie na zewnątrz układu hydraulicznego kamienia, biofilmu, rdzy i zawiesin zwiększa przepływy i zmniejsza zużywanie się elementów ruchomych instalacji oraz pozwala utrzymać szerokie światło średnicy przepływu rur. Poniżej rura karbowana po płukaniu i niżej przed czyszczeniem.
Zapewnienie równomiernego grzania w instalacji
Eliminacja tzw. “zimnych stref” w grzejnikach i równomierne rozprowadzenie ciepła w całym systemie to zaleta zastosowania zabiegu płukania w starych i modernizowanych instalacjach. Gdy nie ma zatoru lub przytkanego miejsca, to czynnik grzewczy instalacji dociera szybciej i łatwiej, efekt grzania będzie odczuwalny (tutaj odsyłamy do zdjęć z kamerą termowizyjną na początku artykułu). Zaniedbanie i doprowadzenie do stanu, że czynnik grzewczy będzie konsystencji żuru doprowadzi do tego, że np. pompa obiegowa centralnego ogrzewania za 1000 zł z Grundfosa nie wytrzyma 3 lat.
Jak przebiega płukanie instalacji centralnego ogrzewania?
Specjalnie w tym celu zaprojektowana pompa piorąco-tłocząca z króćcami przyłączeniowymi pozwala się wpiąć w poszczególne elementy instalacji.
Izolując poszczególne obiegi i sekcje wzmacnia się jej działanie, zaś regulacja przepływu pozwala obniżyć prędkość przepływu do elementów bardziej podatnych na uszkodzenia, a zwiększyć tam, gdzie nie ma ryzyka i wymagane jest silne wzburzenie wody (np. by wypłukać osad z dna bufora lub grzejnika).
Dodatkowo w profesjonalnej pompie można szybko odwrócić kierunek przepływu by zepchnąć cały osad w miejsce, gdzie będzie łatwiej później odessać całą zawartość.
Następnie zawartość zostanie wypłukiwana na zewnątrz budynku a świeża i czysta woda uzupełnia ubytek i następuje odpowietrzanie elementu.
Większość tych elementów sterowania przepływem jest nie do osiągnięcia rozwiązaniami chałupniczymi, które często obserwujemy na kanale YouTube.
Brak wyczucia i wyobraźni może tylko pogorszyć sprawę drożności hydraulicznej i przepływów instalacji.
Przygotowanie systemu
1️⃣ Odłączenie źródła ciepła (np. pieca, kotła lub pompy ciepła) i zabezpieczenie systemu grzewczego.
2️⃣ Sprawdzenie szczelności instalacji i identyfikacja miejsc wymagających szczególnej uwagi i ostrożności.
3️⃣ Określenie kolejności płukania pętli lub obwodów grzewczych celem ekstrakcji zanieczyszczeń i ich wypłukania.
Dodanie chemicznego środka czyszczącego
Wprowadzenie środka chemicznego, który rozpuszcza osady, rdzę i kamień kotłowy może dodatkowo doczyścić instalację. Preparaty te są zwykle wybierane w zależności od rodzaju zanieczyszczeń i materiałów instalacji, z których jest wykonana.
⚠️ Nieodpowiedni dobór chemii może pogorszyć sprawę i stać się tykającą bombą, która po kilkunastu miesiącach może doprowadzić do kosztownych napraw.
Prawidłowy dobór jednakże może poprawić pracę instalacji w zauważalny sposób, podobnie jak środki i dodatki do paliw i oleju w samochodach, które “czyszczą wtryski lub usuwają nagar z silnika“.
Przykład chemii służącej do czyszczenia elementów instalacji centralnego ogrzewania i zwiększania przepływów oraz drożności hydraulicznej. Nasz ulubiony na pozycji nr. 2. 🙂
Cyrkulacja i płukanie
Włączenie pompy, która przepompowuje wodę pod ciśnieniem przez cały system, usuwając zanieczyszczenia, to podstawowy element ponawiany wielokrotnie i który jest monitorowany. Czas bywa różny w zależności od wieku instalacji, długości połączeń i ilości zanieczyszczeń, który wydłuża wiek instalacji (nie martw się płacisz od elementu, nie od czasu).
W przypadku ogrzewania podłogowego, proces płukania wymaga większej precyzji, aby nie uszkodzić rur i rotametrów. Poniżej rdza dostająca się do rotametrów i korozja całego elementu sterującego przepływem przeniknęła do skali, wskazując, że coś jest na rzeczy.
Opróżnienie i płukanie końcowe
Usunięcie zanieczyszczeń z podłogówki, a następnie płukanie wodą do momentu, aż woda wypływająca z instalacji będzie czysta to etap końcowy najbardziej widoczny dla zamawiającego płukanie instalacji, który utwierdza usługobiorcę w przekonaniu, że pieniądze wydane na płukanie nie zostały wyrzucone w błoto.
Dodanie inhibitora korozji
Wprowadzenie specjalnego preparatu ochronnego, który zapobiega korozji i odkładaniu się osadów zwykle nie jest mile widziany przez inwestora. To przecież próba wyciągnięcia dodatkowych pieniędzy z kieszeni, prawda? ❌ Błąd, zwyczajny test z elementami stalowymi zanurzonymi w słoiku z wodą i wodą z dodatkiem inhibitora pozwala sobie wyobrazić jak skuteczne są to środki ochronne, a wydając po kilkanaście lub kilkadziesiąt tysięcy na same urządzenie grzewcze w postaci kotła z podajnikiem lub pompy ciepła powinno dać do myślenia, że ochraniając instalację przed rdzą dbamy jednocześnie o wymiennik ciepła samego urządzenia, które będzie grzać sprawniej, szybciej i przy mniejszym zużyciu elementów instalacji i zużyciu opału (prądu). 💡 Należy zrozumieć, że instalacja pracuje jako całość i jest tak sprawna, jak poszczególne jej elementy razem wzięte.
Co zawierają zanieczyszczenia w instalacji C.O.?
Zapewne dokładana analiza chemiczna w laboratorium mogła by dostarczyć długą listę związków, ale najogólniej można wyróżnić kilka podstawowych zanieczyszczeń ogrzewania, które spotykamy najczęściej.
Osady mineralne
Kamień kotłowy powstający z twardej wody. Osad wytrącający się z wody. Szczególnie obecny w kotłach na węgiel.
Cząstki korozji – rdza
Rdza, głównie z rur stalowych i żeliwnych grzejników. Osadza się wszędzie, gdzie ma możliwość np. zawory kulowe, zawory grzejnikowe, kanaliki w grzejnikach płytowych, wirnikach pomp obiegowych i cyrkulacyjnych, oraz ulubione i wizualnie dostępne miejsca jak filtry siatkowe i przeszklenia rotametrów. Dowody w postaci zdjęć poniżej. Jej powstawanie może być szybsze, gdy instalator zaniedbał reguły łączenia materiałów w instalacji.
Szlam i muł
Mieszanina osadów mineralnych i produktów korozji, pozostałości po biofilmie, które gromadzą się na dnie grzejnika, bufora lub sprzęgła hydraulicznego.
Bakterie i biofilm
Mikroorganizmy, które mogą rozwijać się w układach o niskiej temperaturze, np. w ogrzewaniu podłogowym. Często można zaobserwować je wizualnie (glony) w postaci zielonych wykwitów na rotametrach.
Czym różni się płukanie instalacji z grzejnikami od ogrzewania podłogowego?
Budowa instalacji
W instalacjach z grzejnikami mamy większe przekroje rur, co umożliwia zastosowanie bardziej agresywnych metod płukania.
Ogrzewanie podłogowe wymaga delikatniejszego podejścia ze względu na węższe rurki i ryzyko uszkodzenia delikatniejszego osprzętu sterującego ogrzewaniem.
Rodzaj zanieczyszczeń
W ogrzewaniu podłogowym częściej występują biofilmy i osady organiczne, podczas gdy w grzejnikach dominują rdza i osady mineralne. Dodatkowo w obu typach instalacji często mogą się znajdować elementy pozostałe po montażu takie jak.: opiłki metali, fragmenty pakuły, smaru uszczelniającego i innych elementów, które przypadkiem dostały się do rur, zbiorników podczas montażu.
Metody płukania
Ogrzewanie z grzejnikami: stosuje się płukanie z użyciem wysokiego ciśnienia lub pomp wytwarzających intensywny przepływ.
Ogrzewanie podłogowe: zaleca się płukanie z kontrolowanym ciśnieniem i środkami rozpuszczającymi biofilm.
Czas i precyzja
Proces płukania ogrzewania podłogowego jest bardziej czasochłonny, ponieważ wymaga oczyszczenia każdej pętli z osobna.
Dlaczego należy płukanie instalacji powierzyć profesjonalistom i unikać domowych sposobów
Płukanie na własną rękę instalacji C.O z pomocą filmów “instruktażowych”, których na YouTube przybywa jest ryzykowne. Oto kilka powodów dlaczego z pozoru prosta czynność może przynieść fatalne i kosztowne w usunięciu skutki.
Niewłaściwe ciśnienie wytworzone przez pompę płuczącą
Użycie zbyt mocnej pompy, np. hydroforowej albo solarnej, która potrafi wytworzyć ciśnienie 5 bar, może zwyczajnie uszkodzić lub zniszczyć elementy urządzeń płukanej instalacji, mowa tutaj o czujnikach, łopatach pomp cyrkulacyjnych i obiegowych lub rotametrach instalacji podłogowej.
Brak dwóch kierunków płukania instalacji
W bardziej skomplikowanych instalacjach brak możliwości przełączania obiegu może poskutkować tym, że brud w postaci szlamu zostanie zepchnięty dalej do instalacji, w konsekwencji czego np. dana sekcja podłogówki przestanie grzać lub powstaną kolejne zimne strefy ogrzewania lub zatory.
Brak możliwości regulacji przepływów wyrzutu wody brudnej i napływu wody świeżej przez urządzenie płuczące
W zasadzie ten punkt jest odniesieniem do dwóch poprzednich, gdzie zbyt niskie ciśnienie nie pozwoli odetkać instalacji, a zbyt duże może doprowadzić do wycieków i rozszczelnień lub wygięć elementów bardziej delikatnych np. łopat wirnika pompy w instalacji C.O.